حماسه حضور به روایت تصویر

زهرا سامری همرزم شهیده مریم فرهانیان:
رمز موفقیت مریم این بود كه هیچ‌گاه دلبسته دنیا نشد و دنیا و زرق و‌ برقش را نمی‌دید. وی با بیان اینكه من تنها چهار سال با مریم همرزم بودم، اذعان داشت: برای انتخاب دوست باید بیشترین دقت را انجام دهیم اما مریم پیش از آنكه دوست من باشد الگوی خوب و مطمئنی بود.
مریم نخست به عنوان امدادگر در بیمارستان مشغول فعالیت بود و سپس وارد بنیاد شهید شد، مریم روحی پویا داشت و سكون و یك‌جا ماندن را نمی‌توانست تحمل كند و اگر می‌دید در جای دیگری می‌تواند خدمت كند خود را به آنجا می‌رساند.
او پس از مدتی فعالیت در بیمارستان، به عنوان مددكار اجتماعی در بنیاد شهید مشغول شد و به مددكاری و مواظبت از مادران شهیدان می‌پرداخت و او اعتقاد داشت كه مراقبت از مادران شهدا چیزی كمتر از جنگیدن در جبهه‌ها نیست .
خاطره ای از سامری :
روزی وارد خانه شدم و مریم را رو به قبله دیدم وقتی جلوتر رفتم، دیدم مریم روی دستانش می‌زند و از او سؤال كردم كه مشكلی پیش آمده، چیزی نگفت اما بعدها برای من تعریف كرد كه من هر روز اعضای بدنم را مواخذه می‌كنم و از آنها می‌پرسم كه امروز برای خدا چه كاری انجام داد‌ه‌اید .
خانم سامری در خصوص عزاداری‌های بی‌نظیر همرزمش می گوید :
در ایام فاطمیه روزی سرزده وارد خانه شدم و دیدم مریم به پهنای صورت اشك می‌ریزد و نام حضرت زهرا(س) را صدا می‌زند .
به او گفتم كه چرا اینقدر اشك می‌ریزی؟
گفت : شما اگر مادرتان فوت كند چه كار می‌كنید، شادی می‌كنید یا گریه؟
مریم علی‌رغم فعالیت زیادی كه داشت روزه می‌گرفت و تنها با نان و آب افطار می‌كرد .
هیچ چیز او را راضی نمی‌كرد و همین موجب شده بود كه یك لحظه آرامش نداشته باشد تا اینكه در بهار عمر خود با رسیدن به مقام شهادت به آرامش همیشگی رسید .

فاطمه فرهانیان خواهر شهیده مریم :شهیده مریم فرهانیان یك انسان معمولی با اندیشه‌های بلند بود، چراكه با شناخت راه و مسیر درست به درجه رفیع شهادت نائل آمد .او در هنگام دفاع از میهن در سن نوجوانی و جوانی قرار داشت، اما آنقدر به خودسازی و تهذیب نفس پرداخته بود كه در سن 21 سالگی به درجه شهادت نائل آمد .این شهیده بزرگوار با تأسی از حضرت زهرا(س) در جوانی به شهادت رسید و همواره در رفتار و كردار خویش ایشان را الگو قرار داده بود .
شهیده مریم همواره در زندگی به دنبال شناخت تكلیف و وظیفه دینی و شرعی خود بود و با جدیت به وظایف خود عمل می‌كرد .
شهیده مریم فرهانیان یك انسان معمولی با اندیشه‌های بلند بود، چرا كه با شناخت راه و مسیر درست و با تلاش و مجاهدت برای رسیدن به قله‌های متعالی انسانی به درجه شهادت نائل شد .
مریم توجه ویژه‌ای به مبدأ و مقصد خلقت انسان داشت و از عادات پسندیده ایشان این بود كه در جمع‌های دوستانه با گریز به مسئله معاد این موضوع را برای دیگران هم یادآور می‌شد .
در جریان فتنه‌های اخیر همان اندازه كه اهمیت اطاعت از ولایت فقیه برای همگان مشخص شد، در جریان جنگ تحمیلی نیز شناخت حق از باطل مشكل بود و در این زمان مریم توجه خاصی به فرمان و سخنان امام خمینی(ره) داشت .
مریم هنگام نماز خواندن به گونه‌ای بود كه اطرافیان به خوبی متوجه خشوع و خضوع ایشان بودند .
گذشت و فداكاری، مهربانی و ایثار و گذشتن از حق خود در زمانی كه حق با اوست از جمله دیگر ویژگی‌های شخصیتی شهیده مریم فرهانیان بود .
مریم همواره گناهان كوچك را زمینه‌ای برای انجام گناهان بزرگ می‌دانست ابراز داشت: باید از گناهان كوچك ترسید چرا كه كوچك شمردن گناهان صغیره باعث بروز بسیاری از مشكلات و گناهان كبیره می‌شود .
وی در خصوص شجاعت این شهیده دفاع مقدس می گوید : در روزهای نخستین جنگ و در حالی كه تنها 20 روز از شهادت برادرمان مهدی گذشته بود و مادرم شرایط روحی نامساعدی داشت مریم قضیه بازگشت به آبادان را مطرح كرد .
هیچ كس جرأت مطرح كردن بازگشت به جبهه‌های جنگ را به مادر نداشت، اما مریم بهترین تصمیم را گرفت و مجوز بازگشت هشت نفر از اعضای خانواده را نیز به همراه خود به جبهه از مادرمان گرفت .

هنگام شهادت :

این شهیده بزرگوار در غروب سیزدهم مرداد ماه سال ۱۳۶۳ در حالی که همراه با دو تن از خواهران همکار خود بر مزار شهیدی که بنا به وصیت مادر شهید که از آنان قول گرفته بود هر سال به جای او بر سر مزار پسر شهیدش حاضر شوند، در حالی که راهی گلستان شهدای آبادان شده بودند مورد اصابت ترکش خمپاره دشمن بعثی قرار گرفتند و دو خواهر همراه او زخمی شدند و مریم فرهانیان نماد رشادت و مجاهدت زن‌ ایرانی به فیض شهادت نایل شد .

حضور مستقیم زنان:
درباره حضور مستقیم زنان نمونه های فراوانی وجود دارد كه این زنان علاوه بر فعالیت های مانند نگهبانی از انبار مهمات، امداد رسانی به رزمنده ها، حضور مسلحانه نیز داشته اند، از جمله این زنان ایثارگر و شهادت طلب، نوشین نجار بوده است كه درباره این حضور و فعالیت زنان می گوید"كوكتل مولوتوف درست می كردیم،گونی ها را پر از شن می كردیم و در نقاط حساس خرمشهر می چیدیم، شب ها روی پشت بام مسجد جامع با اسلحه یك به یك نگهبانی می دادیم و هر یك ساعت بار پستمان را عوض می كردیم )معصومی ، زنان جنگ ، ج 1،ص( 50 درهمان جریانات خرمشهر بود كه زنان ایثارگر و شهادت طلب این مرز و بوم ثابت كردند كه زمانی كه اسلام در خطر باشد ،مردانه می جنگند و كسی به گرد پایشان نمی رسد، شهناز حاجی شاهی نمونه ای از این زنان شهادت طلب شجاع است كه در خرمشهر مردانه می جنگید و وقتی رزمنده ها برای استراحت به عقب بر می گشتند به سرعت مشغول آماده كردن غذا می شد (همان ،ص 56 ) حضور این زنان شهادت طلب محدود به خرمشهرنبود ، بلكه در جبهه های غرب و مناطق مرزی نیز این زنان حضور فعال داشتند، خانم نواب صفوی، نوه نواب صفوی از جمله این زنان بود كه برای دیده بانی به طرف بهمن شیر می رفت و با اطلاعات مفیدی از دشمن بر می گشت ، گویند یك روز در حالی بر می گشت كه پیكر شهیدی را حمل می كرد وگویی از عملیات چریكی بر می گشت (حسینی ، مثنوی كربلا در كربلا ، ص 81 )
حضور غیر مستقیم زنان
از جمله خدمات این مرحله زنان می توان به ایثار فرزندان خود در راه حیثیت و اصلاح جامعه اشاره كرد. هنوز یادمان نرفته است چه بسیار مادران سلحشورری بودند كه با تربیت اولاد صالح و معرفی آنان به مراكز بسیج جهت اعزام به جبهه قوت قلب مسئولین جنگ را سبب می شدند ، امام قدس سره این صحنه را این گونه بیان می فرمایند…» خدا می داند در طول تاریخ مثل این مادرها ما نداشتیم، الا كم كه فرزندانش كشته بشوند و بعد بیاید و بگوید كه نه من افتخار می كنم. و.. عكس العمل این مادرهای جوان مرده ، را زنده نگه داشته وگرم نگه داشته، برای این كه اینها هستند كه به ما شجاعت می دهند« (امام خمینی، صحیفه نور ،ج 2 ،271)
جلوه دیگر ایثار این زنان، ایثار همسران محبوب خود بوده است كه بهترین واصلی ترین تعلق خویش كه همسر باشد را با تمام مشكلات و دلبستگی ها تشویق و ترغیب به حضور در میادین جنگ می نمودند تا آنجا كه امام قدس سره زبان به مدح آنان گشوده و می فرمایند »كجا ما از زنان ، آن قدرت و عظمت را دیده بودیم كه امروز داریم از مادران شهید می بینیم؟ كجا ما از زنان جوان آن فداكاری را دیده بودیم كه در دوران جنگ دیدیم ، آنان همسران محبوبشان را به میدان های جنگ می فرستادند و عفت و امانت آنها را حفظ می كردند تا آنها با خاطر آسوده در میدان ها باشند « (سخنرانی امام خمینی(ره) در تاریخ26/9/61) باز در حسن ختام این بخش به سخنی گهر بار و تمام كننده ازحضرت امام (ره) درباره حضور و جایگاه زنان ایثارگر در این برهه می پردازیم، امام درباره این حضور می فرمایند »زنان حق بیشترازمردان دارند، زنان مردان شجاع را دردامان خود بزرگ می كنند، اگر زنان شجاع و انسان ساز از ملت ها گرفته شوند ملت ها به شكست و انحطاط كشیده می شوند« ( امام خمینی،صحیفه نور ، ج 5 ، ص 153 )